Luis Buñuel

Luis Bunjuel Portoles (šp. Luis Buñuel Portolés, 22. februar 1900 — 29. jul 1983) bio je, po rođenju, španski reditelj i filmski stvaralac, koji je stvarao uglavnom u Meksiku i Francuskoj, ali takođe i u njegovoj rođenoj zemlji Španiji, kao i u Sjedinjenim državama.Bunjuel je rođen u Kalandi, Teruel, u španskoj oblasti Aragon. Roditelji su mu bili Leonardo Bunjuel i Marija Portoles, a njegova dva brata zvali su se Alfonso i Leonardo, dok su njegove četiri sestre bile Alisija, Končita, Margarita i Marija. Imao je strogo jezuitsko obrazovanje, posle čega se upisao na Univerzitet u Madridu. Dok je strudirao na madridskom univerzitetu postao je veoma blizak prijatelj sa slikarem Salvadorom Dalijem i pesnikom Federikom Garsijom Lorkom, kao i drugim značajnim španskim umetnicima koji su živeli u to vreme po studentskim domovima. Bunjuel je najpre studirao prirodne nauke i agronomiju, zatim inžinjering na univerzitetu, da bi se kasnije prebacio na filozofiju. Nakon smrti njegovog oca, 1923, Bunjuel je osetio veliku potrebu da napusti zemlju i, u 1925, on se seli u Pariz, gde se zapošljava kao sekretar u organizaciji pod nazivom “Međunarodno udruženje za intelektualnu saradnju”. Kasnije nalazi posao u Francuskoj kao pomoćnik reditelja Žan Epstina (Jean Epstein) na snimanju “Moprata” (Mauprat) i Maria Nalpasa (Mario Nalpas) u filmu “Tropska sirena” (La Sirène des Tropiques), da bi posle toga, zajedno sa Salvadorom Dalijem napisao scenario i zatim snimio 16-minutni kratki film “Andaluzijski pas” (Un chien andalou), 1929. godine. Ovaj film, koji se sastoji od serije šokantnih, pa ponekad čak i stravičnih scena frojdovske prirode (kao što je sporo sečenje očne jabučice jedne žene pomoću oštrice brijača), bio je primljen sa entuzijazmom od strane francuskih nadrealista onoga vremena, a i kasnije je nastavljeno redovno sa njegovim prikazivanjem unutar filmske zajednice, sve do današnjih dana. Bunjuel je nastavio u istom maniru sa svojim sledećim filmom “Zlatno doba” (“L’Âge d’Or”), delimično zasnovanom na Markiz de Sadovim “120 dana Sodome”. Ovaj film je započet kao njegova nova saradnja sa Dalijem, ali je postao Bunjuelov samostalni projekat zahvaljujući njihovom međusobnom razlazu, koji se desio pre početka snimanja filma. Tokom ovog filma on je maksimalno iskazao svoje nepoznavanje filmske tehnike, snimajući uglavnom sve u jednoj sekvenci i koristeći skoro svaki metar filma koji je snimio. Film “Zlatno doba” trebalo je da predstavlja njegov napad na katolicizam i, prema tome, stvorio je čak još i veći skandal od “Andaluzijskog psa”. Desničarska štampa kritikovala je ovaj film naveliko i policija je stavila zabranu na njegovo prikazivanje koja je trajala pedeset godina. Posle “Zlatnog doba” Bunjuel se vraća u Španiju gde snima film pod nazivom “Zemlja bez hleba” (“Las Hurdes: Tierra Sin Pan”, 1933), dokumentarni film o životu seljaka. Bilo je to u vreme kada je Francisko Franko polako osvajao vlast u Španiji. Godine 1936, započeo je Španski građanski rat. Vremena su se brzo menjala i Bunjuel je uvideo da nekome sa njegovim političkim i umetničkim senzibilitetom više nije mesto u fašističkoj Španiji.